6 Is Old Egyptian dp.t, ‘Ship’, a Bronze Age Afroasiatic Isogloss? An Etymological and Archaeological Vignette
In: The IOS Annual Volume 21. “Carrying a Torch to Distant Mountains”Search for other papers by Alexander Borg in
Current site
Google Scholar
PubMed
Purchase instant access (PDF download and unlimited online access):
Abstract
This word study addresses the linguistic archaeology of Old Egyptian dp.t ‘ship’ and its crosslinguistic cognates specifically from an Arabic comparative perspective. Initially a Sumerian loanword in several branches of Afroasiatic, this lexeme significantly retains its Old Egyptian maritime semantics in Hebrew, Arabic and Cushitic, yielding a cohesive and suggestive word family plausibly lexifying an isogloss of a maritime lingua franca evoking Ancient Egyptian commercial traffic with ports along the Red Sea down to the Horn of Africa and the adjacent coast of Arabia. The lexical documentation presented here further endorses the intuition advanced in Borg (2019a, b) that Ancient Egypt was, from the Bronze Age onwards (if not earlier) a strategic site in the diasporic prehistory of the Arabic language.
תקציר
מחקר זה מוקדש לארכיאולוגיה הבלשנית של המילה המצרית המוקדמת—דפּת—ולמילים שוות אטימולוגיה לה בשפות שונות מנקודת מבט של ערבית השוואתית. המילה שאולה במקור מהשפה השומרית ומופיעה בכמה שפות אפרו-אסיאתיות ושומרת על משמעותה המקורית הימית בעברית, בערבית ובשפות כושיות. מדובר, אם כן, במשפחה של מילים המייצגות איזוגלוסה של ז׳רגון משותף לסוחרים לאורך הים האדום, קרן אפריקה וחופי חצי האי ערב. התיעוד הלקסיקלי המוצג כאן תומך עוד יותר בדיעה המובאת ב-Borg (2019a, b) שמצרים הקדומה היוותה נקודה אסטרטגית בהתפתחות הפרהיסטורית של השפה הערבית כבר מתקופת הברונזה, אם לא לפני כן.
المستخلص
تتناول هذه الدّراسة الكلمة المصريّة الفرعونيّة ”dp.t (سفينة)“ من ناحية الآثار اللّغويّة وألفاظًا قريبة لها من لغات أخرى وتحديدًا من منظور عربيّ مقارن. في البداية، كانت كلمة سومريّة مستعارة في العديد من فروع اللّغات الأفريقيّة آسيويّة، وهذه الكلمة تحتفظ بشكل كبير بدلالاتها البحريّة المصريّة القديمة باللّغات العبريّة والعربيّة والكوشيّة، ممّا ينتج عنه مجموعة كلمات متماسكة وموحية، يمكن أن تشكّل إيزوغلوسا، سمة لسانيّة (isogloss) للغة تواصل مشترك (lingua franca) لجماعة التّجّار في منطقة البحر الأحمر وصولا إلى القرن الأفريقيّ وساحل شبه الجزيرة العربيّة المجاور له. تؤكّد الوثائق المعجميّة المقدّمة هنا الحدس المتقدّم في Borg (2019a, b) بأنّ مصر القديمة كانت منذ العصر البرونزيّ فصاعدًا (إن لم يكن قبل ذلك) موقعًا استراتيجيّا في عصور ما قبل التاريخ للّغة العربيّة.